امکان سنجی تاثیرات اصول توسعه پایدار شهری در توسعه بهینه مناطق شهری با استفاده از روشهای ارزیابی چند معیاره و gis نمونه موردی: بخش مرکزی منطقه آزاد ارس

با توجه به تبدیل بخشی از شهرستان جلفا به منطقه آزاد و سرمایه گذاری های صورت گرفته در بخش های شهر نشینی، صنعتی و توریستی، جمعیتی و شهر نشینی تحولات زیادی در منطقه رخ داده است. بنابراین توجه به نحوه گسترش منطقه شهری در بخش مرکزی منطقه آزاد ارس، و بهینه سازی توسعه شهری به طوری که در باعث توسعه پایدار شهری در منطقه شود ضروری می باشد. در راستای برنامه ریزی بهینه و مناسب برای توسعه آتی شهری منطقه مورد مطالعه معیارهای مثل ( کاربری اراضی، زمین شناسی، حریم گسل، حریم مسیل ها، خطوط انتقال نیرو، سد ، فرودگاه و...) برای مکان یابی توسعه آتی شهری انتخاب شد. در مورد انتخاب معیارها قابل ذکر است که معیارهای انتخاب شد که بتواند منطبق بر اصول توسعه پایدار بوده و توسعه آتی شهر را به سوی توسعه شهری پایدار سوق دهد. استفاده از معیارهای فوق الذکر در امر مکان یابی می تواند توسعه شهر را به مسیری هدایت کند که محیط طبیعی و انسانی منطقه مورد مطالعه از توسعه شهر، حمایت اکولوژیکی و محیطی نماید و پایداری توسعه شهری را تضمین نماید که در صورت تحقق چنین شرایطی توسعه آتی شهری می تواند بدون آسیب رسانی به محیط طبیعی و مردم به رشد خود ادامه دهد. بعد از انتخاب معیارها با توجه به شرایط طبیعی و انسانی بخش مرکزی منطقه آزاد ارس، و تحلیل و ارزیابی هر یک از معیارها با توجه به استانداردهای قابل قبول برای توسعه شهری در راستای تحقق توسعه پایدار شهری، با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) که یکی از مدل های معتبر و قابل اطمینان در امر مکان یابی می باشد دست به ترکیب معیارها زده شد و بهترین اراضی برای توسعه آتی شهری با توجه به معیارهای استفاده شده در امر مکان یابی مشخص گردید. نتایج تحقیق نشانگر آن است که 2723 هکتار از اراضی بخش مرکزی منطقه آزاد ارس بیشترین قابلیت را برای توسعه شهری دارا می باشند. با توجه به پراکنده بودن اراضی مطلوب برای توسعه شهری، در کل منطقه، دست به انتخاب یک قطعه زمین برای توسعه شهری زده شد. برای این منظور با استفاده از روش های پیش بینی جمعیت دست به پیش بینی جمعیت این منطقه برای 20 سال آینده زده شد. با توجه به پیش بینی انجام شده طی بیست سال 4301 نفر به جمعیت شهری منطقه مورد مطالعه اضافه خواهد شد. در ادامه با توجه به استانداردهای سرانه زمین شهری و وضع موجود بخش مرکزی منطقه آزاد ارس سرانه زمین شهری 120 متر برای هر نفر در نظر گرفته شد. با توجه به سرانه زمین شهری در نظر گرفته شده و جمعیت پیش بینی شده برای بخش مرکزی منطقه آزاد ارس، باید زمینی از بین اراضی مطلوب برای توسعه شهری انتخاب شود که حداقل 51 هکتار مساحت داشته باشد تا نیازهای شهری جمعیت آتی شهری منطقه مورد مطالعه را تأمین کند. در این راستا با استفاده از قابلیت های نرم افزار arc map از بین اراضی متناسب برای توسعه شهری، اراضی که مساحتی بالاتر از 51 هکتار داشتند انتخاب شد. با توجه به اینکه 8 قطعه زمین مساحتی بالای 51 هکتار را داشتند، دست به اولویت بندی این اراضی با توجه به معیارهای دخیل در امر مکان یابی زده شد و سه قطعه زمین با درجه اولویت اول، دوم، سوم برای بخش مرکزی منطقه آزاد انتخاب گردید.